fam is het nieuwe moeder-kind centrum van het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis in Tilburg. Hier wordt de zorg rondom kind en geboorte volledig geïntegreerd en het gezin centraal gesteld. In dit centrum zijn de zwangerenafdeling, de verlosafdeling, de moeder-kind afdelingen, de kraamafdelingen, de kinderafdelingen én het kraamhotel van twee ziekenhuizen samengevoegd en volgens het principe van ’family centered care’ georganiseerd. Verloskundigen, gynaecologen, kinderartsen en alle verpleegkundigen kunnen optimaal samenwerken door elkaars nabijheid en een geïntegreerde aanpak. Bijzonder is ook dat de neonatologie deel uitmaakt van het nieuwe centrum. Moeder en couveuse-baby liggen op dezelfde kamer. Vanaf de eerste ‘heidagen’ heeft a/d Amstel architecten met de zorgspecialisten de plannen en ontwerpen voor dit centrum ontwikkeld en uitgewerkt.

De positie van de afdelingen is zo georganiseerd dat er één centrale receptie is voor alle patiënten (één hart). Bij deze receptie is een lounge ruimte en een grote Ronald McDonald huiskamer ingericht voor het ontspannen verblijf van de families. Rondom de centrale middengang zijn algemene gezamenlijke voorzieningen gepositioneerd, zoals multidisciplinaire overlegruimtes, logistieke en facilitaire voorzieningen en de centrale triage voor de verloskunde. Om de ‘family centered care’ vorm te geven zijn vrijwel alle kamers ééngezinskamers. Op de verschillende afdelingen zijn open huiskamers ingericht voor patiënten en families. Op de kinderafdeling hebben we een speelhut ontworpen waar kinderen zich even in een wereld buiten het ziekenhuis kunnen voelen. Een zeer grote multifunctionele ruimte geeft letterlijk plek aan de intensieve samenwerking van de specialismes. Nabijheid en integratie door het ontwerp werpt zijn vruchten af, zoals blijkt uit onderstaand citaat:

“..Inmiddels ervaren zij de ‘vloeiende lijnen’ op de afdeling, is het een leerzame werkplek geworden en prijzen ze de ‘korte lijnen’ zonder moeizame overdrachten, waardoor het werk voor iedereen makkelijker en veiliger is geworden.”

bron: Fam voor de hele familie   Het centrum is als één geheel vormgegeven, met variaties binnen een hoofdgedachte: eenheid én verscheidenheid. Overal hoge “houten” deuren, hoge glaspuien, kleurige wanden, rustige vloeren en grote intense visuals met een thema per afdeling.

De patiëntenkamers op iedere afdeling zijn ontworpen voor het verblijf van de patient mét familie en hebben naast de inrichting voor de patiënt een slaapbank, een eetplek, en een minibar. Veel aandacht is gegeven aan de verlichting, kleurstellingen en inrichting om de kamers en afdelingen gastvrij, huiselijk en toch functioneel te maken. Ook de high-care kamers, zoals de verloskamers en de high care moeder-kind kamers zijn vriendelijk en huiselijk.

DE VERLOSAFDELING

De verlosafdeling is direct naast het OK-complex ontworpen om bij complicaties optimale veiligheid te bieden. 14 grote verloskamers zijn zo ingericht dat verloskundigen en kinderartsen tegelijkertijd kunnen zorgen voor moeder en kind. In een mock-up hebben we opstellingen met de zorgspecialisten onderzocht, opdat iedereen goed kan werken, én het contact tussen moeder en kind zo goed mogelijk is.

DE ZWANGERENAFDELING

Afgescheiden maar direct grenzend aan de verlosafdeling ligt de zwangerenafdeling, naast de algemene triage van het MKC. De patiënten op deze afdeling hebben een eigen rustige omgeving nodig buiten de hectiek van de verlosafdeling, maar vallen wel onder de zorg van de gynaecologen. Een prettige eenbedskamer is nodig om het soms langere verblijf voor patiënt en partner zo aangenaam mogelijk te maken.

DE MOEDER EN KINDAFDELING

De moeder en kind afdeling van fam is gerealiseerd op de pas vrij recent verbouwde kraam- en verlosafdelingen. De kamers zijn zo ingericht dat moeder en baby op één kamer kunnen verblijven, ook wanneer high care zorg nodig is voor één van beiden, beiden, of gedrieën! De kraam- en verlosafdelingen zijn zorgvuldig omgebouwd voor deze high care zorg, zonder afbreuk te doen aan de vriendelijke sfeer.

HET KRAAMHOTEL

Het kraamhotel, in basis al gerealiseerd in 2012, is ook een onderdeel van fam, en hiermee kan in het centrum ook de minst intensieve verlos- en kraam zorg worden geleverd. Bij fam maken verloskundigen volwaardig deel uit van de zorg die aan het gezin wordt geboden.De verloskamers zijn in aantal uitgebreid, en als grote bijzonderheid voorzien van een bevalbad. Hier kunnen verplaatste thuisbevallingen plaats vinden onder leiding van de eigen verloskundige. In geval van complicaties kan de zorg direct uitgebreid worden en gynaecologen toegevoegd worden aan het team. De zorg gaat vloeiend in elkaar over, ook doordat men werkt in hetzelfde patiëntendossier. De uitstraling van het hotel sluit nu aan bij het gehele MKC, met grote visuals op de gang. De sfeer in de kamers is onverminderd prettig en verzorgd.

KINDERGENEESKUNDE

Ook Kindergeneeskunde maakt deel uit van het centrum voor ‘Family Centered Care & Integrated Care’. De kindergeneeskunde bestaat uit de kliniek, de dagbehandeling en de polikliniek. In de woorden van de kinderarts Bunt:

“…Ouders worden hier voortdurend actief betrokken bij de zorg voor hun kind, ook tijdens het opgroeien. Maar ook als pubers een tijdje op de kinderafdeling verblijven, is er ruimte voor hun persoonlijke leefwereld…” en “…Vriendjes of vriendinnetjes kunnen blijven slapen, als de patiënten dat liever hebben dan dat vader of moeder er alle dagen en nachten zijn…”

Om de intenties te realiseren zijn de afdelingen huiselijk en gastvrij gemaakt. Er zijn uitnodigende huiskamers en zitjes buiten de kamers, en de kamers zelf zijn vriendelijk ingericht, met ruimte voor de persoonlijke wereld en behoeftes van familie en vrienden. Een slaapbank, een koelkastje, prettig zitje, sfeervolle verlichting. De kleine kinderen-kamers zijn allemaal éénpersoonskamer, of beter: ééngezinskamers. Om ook in voorkomende gevallen apart met de ouders te overleggen is elders in het centrum aparte gespreksruimte.
Uiteraard zijn de logistieke en functionele ruimtes optimaal gesitueerd in de afdeling, goede zorg moet praktisch ondersteund worden!

Voor de kinderen is een ‘hut’ gebouwd, een speelkamer waar ze even in een andere wereld kunnen binnen stappen.
Voor de oudere leeftijdsgroep is er ruimte om te loungen en te chillen.